O Δήμος Σπάρτης ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση της Πρεσβείας της Κίνας στην Ελλάδα και του Δήμου Nanjing της Κίνας , που ανέλαβαν όλα τα έξοδα συμμετοχής και φιλοξενίας, συμμετείχε στην  Word historical & cultural cities expo 2016 , που πραγματοποιήθηκε από 23 έως 26 Οκτωβρίου 2016 στην Nanjing.

Το Δήμο Σπάρτης εκπροσώπησε ο Δήμαρχος, Ευάγγελος Βαλιώτης, συνοδευόμενος από την Δημοτική Σύμβουλο, Μακρυσοπούλου Χριστίνα.

Στη διεθνή συνάντηση μετείχαν Δήμαρχοι και Αντιδήμαρχοι από 23 χώρες και 35 πόλεις όπως το Παρίσι, Λος Άντζελες, Γιόρκ, Αγία Πετρούπολη, Φλωρεντία, Κατμαντού, Ντάλλας, Σαν Αντώνιο κ.α.

Κατά τη διάρκεια του φόρουμ ο κ. Βαλιώτης είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει και να ανταλλάξει δώρα με το Δήμαρχο της Ναντζίνγκ κ. Miao καθώς και με Δημάρχους και εκπροσώπους άλλων πόλεων, ενώ στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 24 Οκτωβρίου  ευχαρίστησε θερμά τις τοπικές αρχές για την πρόσκληση και την φιλοξενία.

Στην ομιλία του, η οποία μεταφράστηκε στην αγγλική και την κινέζικη γλώσσα, με τίτλο «Η πολιτιστική κληρονομιά της Σπάρτης ως μοχλός για τη βιώσιμη ανάπτυξή της πόλης»  έκανε παρουσίαση του Δήμου Σπάρτης με συνοδεία οπτικοακουστικού υλικού.

Στο τέλος του φόρουμ όλες οι πόλεις που συμμετείχαν υπέγραψαν ένα κείμενο διακήρυξης για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς που αποτελεί πολύτιμο και αναγκαίο εργαλείο για την επίτευξη των 17 στόχων που προβλέπει η Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών για την αειφόρο ανάπτυξη

Η συμμετοχή του Δήμου μας , στο φόρουμ για την αειφόρο ανάπτυξη των ιστορικών και πολιτιστικών πόλεων, υπό την αιγίδα της UNESCO ήταν μια  ευκαιρία για την  πολιτιστική προβολή της Σπάρτης στην μακρινή Κίνα αλλά και η  άντληση σημαντικών στοιχείων και καλών πρακτικών για την κοινωνική οργάνωση και άλλων τομέων του  Δήμου μας.

Ο Δήμος Σπάρτης συμμετέχει πλέον ενεργά στο Δίκτυο των Iστορικών και Πολιτιστικών πόλεων της UNESCO και με βάση τη Διακήρυξη δεσμεύεται πλέον στην εφαρμογή στρατηγικών αλλά και των μηχανισμών που βασίζονται στην πολιτιστική κληρονομιά, την πολιτιστική δημιουργικότητα, τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος και τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Από το Γραφείο Δημάρχου

Ομιλία Δημάρχου:

Η πολιτιστική κληρονομιά της Σπάρτης ως μοχλός για τη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης

Πολιτιστική κληρονομιά – ιστορική αναδρομή

Η Σπάρτη είναι πόλη της Πελοποννήσου και πρωτεύουσα του νομού Λακωνίας της Ελλάδας, έχει έκταση 1.181,78 τετρ. χλμ. και πληθυσμό 35.259 κατοίκους.

Η σημερινή Σπάρτη είναι χτισμένη κοντά στο κέντρο της αρχαίας ομώνυμης πόλης, στη δεξιά όχθη του ποταμού Ευρώτα. Στη μια πλευρά της υψώνεται το όρος Ταύγετος με τις πανύψηλες κορυφές και την άγρια ομορφιά του, ενώ στην άλλη πλευρά βρίσκεται η οροσειρά του Πάρνωνα, που είναι κατάφυτη με έλατα. Η μακρόστενη πεδιάδα που απλώνεται γύρω από την πόλη είναι καταπράσινη από ελιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, μουριές και άλλα δέντρα.

Εκτός της μακράς ιστορίας, οι μουριές αποτελούν ένα ακόμη συνδετικό κρίκο της Σπάρτης με την Κίνα που αποτελεί το λίκνο του μεταξιού από το 2690 πΧ. Η εκτεταμένη καλλιέργειά μουριάς στην περιοχή (από όπου είχε και την ονομασία «Μοριάς») οφείλονταν στην εκτροφή μεταξοσκώληκα για παραγωγή μεταξιού. Σύμφωνα με την παράδοση η διάδοση της μεταξοκαλλιέργειας από την Κίνα στη Δύση έγινε από μοναχούς του Βυζαντίου, που το 554 μ.Χ. μετέφεραν κρυφά μέσα στις κούφιες μαγκούρες τους αυγά μεταξοσκώληκα στο Βυζάντιο.

Γνωρίζοντας ότι διακινδυνεύω να σας κουράσω, θα αναφερθώ επιγραμματικά σε λίγα ιστορικά στοιχεία που αναδεικνύουν την πολιτιστική κληρονομιά της Σπάρτης.

Η περιοχή έχει πλούσια και μακραίωνη ιστορική διαδρομή τόσο στην Αρχαιότητα, όσο και στο Μεσαίωνα και τη Νεώτερη Εποχή.

Η Σπάρτη και η Λακωνία αναφέρονται από την ελληνική μυθολογία. Ο Όμηρος στα έπη του, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια αναφέρει την πόλη της Σπάρτης ως ένα από τα ισχυρότερα μυκηναϊκά βασίλεια και έδρα του Μενελάου, αδερφού του βασιλιά Αγαμέμνονα των Μυκηνών την περίοδο πριν τον Τρωικό Πόλεμο. Αφορμή για τον Τρωϊκό πόλεμο (περίπου 1100 πΧ) αποτέλεσε η αρπαγή της Ωραίας Ελένης, συζύγου του βασιλιά Μενέλαου.

Από το 1100 π.Χ. μετά την κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού στην περιοχή εγκαθίστανται Δωριείς, και κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. συγκροτούν, σύμφωνα με τους νόμους του Λυκούργου, τη γνωστή κοινωνία της Σπάρτης, τη μοναδική πόλη (όχι μόνο στον Ελληνικό κόσμο αλλά και στα πολιτισμένα έθνη της Μεσογείου και της Ασίας) που δεν διέθετε έστω μια υποτυπώδη οχύρωση.

Ο νομοθέτης Λυκούργος, δημιουργώντας μια ισορροπία εξουσιών, (με θεσμούς όπως οι δύο βασιλείς, οι έφοροι, η γερουσία και η Απέλλα, η κατανομή της γης σε ίσους αναπαλλοτρίωτους κλήρους, το πρόγραμμα αγωγής για τους νέους και τις νέες της Σπάρτης και άλλα), σηματοδότησε μια σειρά από κοσμογονικές αλλαγές, οι οποίες με την σειρά τους θα επηρεάσουν αλυσιδωτά και ριζικά, πολιτικά συστήματα σε πολλές χρονικές περιόδους, ενώ συγχρόνως θα σημάνει τη στρατιωτική πρωτοκαθεδρία της Σπάρτης.

Οι Σπαρτιάτες ίδρυσαν αποικίες στον Τάραντα της Κάτω Ιταλίας τον 8ο αιώνα π.Χ, ενώ διατηρούσαν πολύ καλές σχέσεις με και τη Κύπρο. Ισχυροποιούν και επεκτείνουν το κράτος τους, από τον 8ο μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. με αλλεπάλληλους πολέμους που εδραιώνουν το ένδοξο παρελθόν και την παγκόσμια φήμη της.

Συγκλονιστικό γεγονός που απηχεί παγκόσμια ακόμη μέχρι σήμερα αποτέλεσε η θυσία των 300 του Λεωνίδα και των 700 Θεσπιέων στο στενό των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. κατά τους Περσικούς πολέμους, όπου οι Σπαρτιάτες έπεσαν υπακούοντας στον άγραφο νόμο που όριζε ότι δεν έπρεπε να εγκαταλείψουν το πεδίο της μάχης.

Τους επόμενους αιώνες παρήκμασε και μετά την άνοδο της Μακεδονίας του Μεγάλου Αλέξανδρου, και κυρίως μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τη Ρώμη (146 πΧ) η Σπάρτη έπεσε σταδιακά στην αφάνεια.

Η πόλη επανιδρύθηκε στην αρχαία της θέση μετά την απελευθέρωση της χώρας το 1834 από τους Οθωμανούς, ύστερα από απόφαση του Βασιλιά Όθωνα, και σε επίσημη τελετή την 1η Ιανουαρίου 1857 έγινε η μετεγκατάσταση των αρχών από το Μυστρά στη νέα πόλη.

Η Σπάρτη ήταν και η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που χαράχθηκε με πολεοδομικό σχέδιο. Έχει μεγάλους και δεντροφυτεμένους δρόμους, μεγάλες πλατείες, πολλά νεοκλασικά κτίρια και πλούσια εδάφη.

Το ένδοξο παρελθόν της και η κοντινή απόσταση από τον ιστορικό Μυστρά τραβούν την προσοχή πολλών επισκεπτών - τουριστών από όλο τον κόσμο.

Από την αρχαία Σπάρτη σώζονται –δυστυχώς λίγα- λείψανα από το Μενελάϊον και τους θολωτούς τάφους της Πελλάνας, τους ναούς της Ορθίας Αρτέμιδος, της Χαλκιοίκου Αθηνάς, του Καρνείου Απόλλωνα και του Λεωνίδαιου (κενοτάφιο Λεωνίδα), καθώς και από την ακρόπολη με το θέατρο της ρωμαϊκής εποχής.

Στο Δήμο της Σπάρτης υπάρχουν πέντε επισκέψιμα μουσεία: Το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, το Μουσείο Νεώτερης Σπάρτης, το Μουσείο της Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, το Μανουσάκειο Μουσείο Αστικού και Λαικού Βίου και το Μουσείο Φωτογραφικών Μηχανών, λειτουργεί παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης, και  δύο πάρκα ψυχαγωγίας και άθλησης: το Σαϊνοπούλειο Θερινό Θέατρο και το Άλσος "Γουδέ" που κάθε επισκέπτης αξίζει να επισκεφτεί.

Ο ρόλος της πολιτιστικής κληρονομιάς στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής

Στις μέρες μας, η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι πια μόνο μια μνήμη ή μία πολιτιστική αναφορά, ή ακόμα ένας τόπος ή ένα αντικείμενο. Η κληρονομιά κινείται προς ευρύτερα και εκτενέστερα σενάρια, όπου μεταμορφώνεται συχνά σε καθοδηγητική δύναμη για το εμπόριο, τα επαγγέλματα, την ψυχαγωγία και την πολιτική.

Ο ρόλος δηλαδή του πολιτισμού και των κοινωνικών θεμάτων έχουν διευρύνει τον αρχικό ορισμό της βιώσιμης ανάπτυξης όπου το περιβάλλον και η οικονομία έπαιζαν κυρίαρχο ρόλο.

Σε αυτό το πλαίσιο, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην ανθρώπινη ανάπτυξη και στην κοινωνική διάσταση της βιωσιμότητας όπου ο πολιτισμός και η κληρονομιά παίζουν έναν αδιαπραγμάτευτο ρόλο.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η σύγχρονη κοινωνία της Σπάρτης προσπάθησε να βελτιώσει την ποιότητα της αστικής της ζωής. Νέα σχέδια και μια καινούρια εικόνα για την πόλη προωθήθηκε μέσω της ανάπλασης πλατειών και δρόμων, την δημιουργία χώρων πρασίνου και την ανάδειξη των νεοκλασικών κτηρίων της πόλης, όπου βελτίωσαν αισθητά την καθημερινότητα των πολιτών και ομόρφυναν την πόλη.

Η Σπάρτη αν και αποτελεί το οικονομικό και εμπορικό κέντρο του νομού Λακωνίας, δεν σταματά με αισιόδοξο και αποφασιστικό βήμα να επανασχεδιάζει την ανάπτυξή της.

Η πόλη έχει ανάγκη την αλλαγή στρατηγικής έτσι ώστε να αυξηθούν οι ήδη υπάρχουσες και να προσελκυσθούν νέες επενδύσεις, να γίνει ισότιμη η συμβίωση στην κοινότητά της και να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες της για την προστασία των εναπομεινάντων αποθεμάτων του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού πλούτου της και τη διατήρηση του για τις επόμενες γενιές.

Ένας συγκεκριμένος σχεδιασμός εκστρατείας για την προώθηση της πόλης πρέπει να αναπτυχθεί βασισμένος στα δυνατά σημεία της και τις ευκαιρίες που παρουσιάζει.

Με άμεση ή έμμεση αναφορά η πολιτιστική κληρονομιά προσφέρει σημαντικές δυνατότητες στην πόλη για τη βελτίωση της εικόνας της και την προώθησή της.

Η Σπάρτη διαθέτει:

Ένα μοναδικό και ιστορικό όνομα που αποτελεί από μόνο του ένα brand name, και μέσω αυτού μπορεί να δώσει μεγάλη προβολή

- Στην πολιτιστική κληρονομιά του τόπου

- Στην Ιστορία της περιοχής που χρονολογείται από τον Όμηρο

Αγροτικό παρελθόν, παρόν και μέλλον: η περιοχή φημίζεται για την ποιότητα των προϊόντων της σε ελαιόλαδο, ελιές και πορτοκάλια καθώς και άλλες νέες καλλιέργειες.

Τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως τον πολιτιστικό, το θρησκευτικό, τον αθλητικό, τον τουρισμό περιπέτειας και τον περιβαλλοντικό τουρισμό με αφετηρία τις συνεχώς αυξανόμενες δράσεις στα βουνά Πάρνωνα και Ταΰγετο.

Διαθέτοντας όλα τα παραπάνω και για την επίτευξη του στόχου που είναι η ανάδειξη της σημασίας της Σπάρτης από την αρχαιότητα έως σήμερα επιβάλλεται να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση της προωθώντας την πόλη με αναπτυξιακά έργα και δημιουργώντας υποδομές που θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής των πολιτών και θα προσφέρουν αξία στους επισκέπτες.

Για το λόγο αυτό ο δήμος σχεδιάζει να αναπλάσει το ιστορικό κέντρο της πόλης με πεζοδρομήσεις και δημιουργία ποδηλατοδρόμων με κύριο σκοπό την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Παράλληλα, σκοπεύει να κάνει χρήση πρωτοποριακών και οικολογικών ιδεών που μπορούν να εφαρμοστούν στην αποκατάσταση και τη διαχείριση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης εκσυγχρονίζοντας την εικόνα και την επιθυμητή πορεία της και προσελκύοντας επενδυτές.

Δυνατότητες – με το βλέμμα στο μέλλον

Με εργαλείο την πολιτιστική κληρονομιά της η Σπάρτη μπορεί να επιτύχει την ανάπτυξη της περιοχής τόσο στον οικονομικό αλλά και στον κοινωνικό και περιβαλλοντικό τομέα. Με βασικές τακτικές την ενίσχυση της ταυτότητας της πόλης, το σχεδιασμό νέας αναπτυξιακής στρατηγικής, την ισορροπία της με το περιαστικό - αγροτικό περιβάλλον της και με την αλλαγή της εικόνας και της προώθησής της, η κληρονομιά της Σπάρτης σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα προτερήματά της προσφέρουν τη δυνατότητα εξέλιξης στους παραπάνω τομείς με τους εξής τρόπους:

Στον οικονομικό τομέα: Με τη βελτίωση της εικόνας της πόλης και των δυνατοτήτων της έτσι ώστε να αυξηθούν οι υπάρχουσες και να προσελκυσθούν νέες επενδύσεις στην πόλη.

Στον κοινωνικό τομέα: Με την ενίσχυση της αίσθησης της ταυτότητας στους πολίτες αλλά και στην ίδια την πόλη έτσι ώστε οι πολίτες να αναπτύξουν το ενδιαφέρον τους για την πόλη τους και να συμβάλλουν συλλογικά στη βελτίωση της ζωής της κοινότητας και του μέλλοντός της.

Στον περιβαλλοντικό τομέα: Με την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και γνώσης σε όλο τον πληθυσμό έτσι ώστε οι πολίτες να ευαισθητοποιηθούν για τα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος, να συμμετέχουν στην ανακύκλωση, να οργανώσουν σχετικές δράσεις και να εντείνουν τις πιέσεις τους προς τις αρχές για την πραγματοποίηση περιβαλλοντικών προγραμμάτων.

Η Σπάρτη, με αφετηρία την ανάδειξη και την προώθηση της ιδιαίτερης πολιτιστικής της κληρονομιάς τόσο προς τους κατοίκους της όσο και προς τους επισκέπτες, μπορεί να διαγράψει μια καινούρια και φιλόδοξη πορεία στην ευρύτερη περιοχή της Λακωνίας, επιτυγχάνοντας τη βιώσιμη, μακροχρόνια και διαρκή ανάπτυξή της.

Κλείνοντας, εύχομαι αυτή η ιστορική στιγμή να αποτελέσει την αρχή μιας εποικοδομητικής συνεργασίας μας, που θα αναπτύξει το διάλογο και τις ανταλλαγές σε όλα τα επίπεδα του πολιτισμού.

Σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία