Αγαπητοί Φίλοι, 

Κυρίες και Κύριοι,

Καλό Μήνα!

Βρισκόμαστε στο Μυστρά!

Βρισκόμαστε σε ό,τι πλησιέστερο υπάρχει στον Βυζαντινό μας πολιτισμό και στη Βυζαντινή μας κληρονομιά σε ολόκληρη την Οικουμένη.

Εδώ στο Μυστρά το 1449 αναγορεύτηκε και στέφθηκε Αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος - ο τελευταίος Αυτοκράτορας!

Από εδώ, από τον Μυστρά ο Κωνσταντίνος αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη, ως άλλος Λεωνίδας, και έπεσε μαχόμενος, υπερασπιζόμενος όχι μόνο την Ελλάδα αλλά ολόκληρη την Ευρώπη από την εισβολή των Τούρκων.

Από εδώ, στη Σπάρτη ξεκίνησε και ο Λεωνίδας Α’ το 480 π.Χ. για να θυσιαστεί στις Θερμοπύλες!

Και οι δύο ήξεραν τι τους περιμένει!

• Φέτος μάλιστα, το 2021, γιορτάζουμε και τα 2500 Χρόνια από τη Φοβερή Μάχη των Θερμοπυλών,

Φαίνεται πως τίποτα δεν άλλαξε από αυτά που είχε γράψει ο Ηρόδοτος κατά το 460 πΧ!  [Ιστορ. 1.1.1-1.4.4]!

Γράφει ο Ηρόδοτος, ότι οι ίδιοι οι Πέρσες ‘λόγιοι’, θεωρούν ότι από την εποχή του Τρωικού πολέμου είχε καταστεί ξεκάθαρο ότι η Ευρώπη και η Ελλάδα ήταν κάτι εντελώς ξεχωριστό από την Περσία και την Ασία!

Αυτή η αιώνια αντιπαλότητα συνεχίστηκε με τις εισβολές του Δαρείου και του Ξέρξη στην Ελλάδα!:

«ἀπὸ τούτου αἰεὶ ἡγήσασθαι τὸ Ἑλληνικὸν σφίσι εἶναι πολέμιον. τὴν γὰρ Ἀσίην καὶ τὰ ἐνοικέοντα ἔθνεα βάρβαρα οἰκηιεῦνται οἱ Πέρσαι, τὴν δὲ Εὐρώπην καὶ τὸ Ἑλληνικόν ἥγηνται κεχωρίσθαι.»

Να προσθέσω και έναν άλλο παραλληλισμό:

Όταν παρήκμασε ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός κατά το 1100 π.Χ., δηλαδή κάπου μετά το τέλος του Τρωϊκού πολέμου, φαίνεται να επικράτησε κάποιο χάος για 2 1/2 αιώνες περίπου! 

Οι αιτίες δεν είναι γνωστές: ίσως εσωτερικές έριδες και αναστατώσεις [Πλατ. Νόμοι 682], ίσως κάποια πανώλις [Ηροδ. 7.171], ίσως επιδρομές από πειρατικούς ‘λαούς της θάλασσας’;

• Η πρώτη πόλη που άνθισε μετά από αυτά τα ‘σκοτεινά χρόνια’, η πρώτη σπίθα της νέας κλασικής Ελλάδας ξεπήδησε στη Σπάρτη του Λυκούργου (ας πούμε κατά το 830 π.Χ), με το πολύ προχωρήμένο σύνταγμά της (Συνέλευση όλων των ελεύθερων πολιτών -του λαού- ως το ανώτατο όργανο, Συνταγματική Μοναρχία, Διπλή Βασιλεία, επινόηση του θεσμού της Γερουσίας ως πυλώνα σταθερότητας, δωρεάν κοινή δημόσια παιδεία για όλους τους νέους, αναδασμός της γης για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής ισότητας, αναγκαστικά κοινά συσσίτια για όλους ώστε να τονώνεται η έννοια της ισότητας και κοινότητας, δημιουργία μιας κοινωνίας «ομοίων» πολιτών, η δημιουργία θεσμών και η λειτουργία με βάση τον απόλυτο σεβασμό στους θεσμούς, και φυσικό επακόλουθο όλου αυτού του συμμετοχικού συστήματος, η αξιοκρατία!)
• Μα και με τη παρακμή του Βυζαντίου, ο Μυστράς -δίπλα στη Σπάρτη- δεν έγινε το κέντρο του Ελληνικού διαφωτισμού και το νέο κέντρο βάρους του Ελληνισμού μέχρι την Άλωση και για 7 χρόνια ακόμα (1460);

Από το Μυστρά ξεκίνησε, όχι μόνον ένας πρώιμος ‘διαφωτισμός’, αλλά και η αντίληψη ότι δεν είμαστε απλά χριστιανοί υπήκοοι μιάς αυτοκρατορίας, αλλά Έλληνες το γένος!

Και αυτή η ελληνικότητα, ξεπήδησε για πρώτη φορά 600 χρόνια αφότου ο αυτοκράτορας Ηράκλειος καθόρισε ότι τα Ελληνικά (και όχι τα Λατινικά), θα ήταν πλέον η επίσημη γλώσσα της διοίκησης της Αυτοκρατορίας!

Η Άλωση της Πόλης και η περίοδος της Τουρκοκρατίας οδήγησε τον Ελληνισμό και σε μια περίοδο μορφωτικής και πνευματικής στεναχώριας και μαρασμού!

Αλλά η φλόγα για μάθηση παρέμενε άσβεστη• σε Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Τραπεζούντα, Οδησσό, Μολδοβλαχία, Βιέννη, Τεργέστη, Βενετία, κ.α.

Όταν ο Κοπέρνικος κατά το 1543 έδειξε ότι η Γη και τα άλλα σώματα του Ηλιακού Συστήματος περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο, και όχι όλα γύρω από τη γη, και τα ίδια ο Κέπλερ κατά το 1600 και ο Γαλιλαίος κατά το 1632, όταν ο Νεύτων ανέπτυξε την έννοια της βαρύτητας, και ο Ολλανδός Άντον φον Λέβενχουκ παρατήρησε μικρο-οργανισμούς από τα μικροσκόπια του, κ.α., όλα αυτά άνοιξαν την όρεξη της ανθρωπότητας για γνώση, για επιστημονικές παρατηρήσεις, για πειράματα και εξηγήσεις - πέρα από εκκλησιαστικά δόγματα, δοξασίες και δεδομένα. 

Ο Ρενέ Ντεκάρτ (Καρτέσιος), ο Μπαρούχ Σπινόζα, ο Βολταίρος και ο Μοντεσκιέ, ο Ντενί Ντιντερό, ο Ζαν λε Ροντ ντ' Αλαμπέρ, ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, και ο Τζων Λοκ παρέλαβαν τη σκυτάλη και ανέδειξαν την ανάγκη για γνώση, για καθαρή ορθολογική σκέψη, αλλά και την ανάγκη καταγραφής των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Οι Ευρωπαϊκές αντιλήψεις για γνώση, για αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα, και για ελευθερία, έγιναν οδηγός στις σκέψεις των Ελλήνων! 

Παρά λοιπόν τον μεσαίωνα που επέβαλε ο Τουρκικός ζυγός, η δίψα του Έλληνα για μόρφωση και πρόοδο παρέμενε άσβεστη!

Λόγιοι όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Α’, ο Ιώσήπος Μοισιόδαξ, ο Δημήτριος Καταρτζής, ο Νεόφυτος Δούκας, ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Κωνσταντίνος Κούμας, ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, ο Γεώργιος Γεννάδιος, ο Μιλτιάδης Αγαθόνικος, ο Χρήστος Βάφας, ο Γεώργιος Σουρίας, ο Ιωάννης Βορδόνης, ο Θεόφιλος Καΐρης, ο Κωνσταντίνος Καραπάνος (πρεσβύτερος), ο Φώτιος Καραπάνου, ο Δημήτριος Καταρτζής, ο Στέφανος Κομμητάς, ο Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος, ο Αγάπιος Λαμπρόπουλος, ο Μηνάς Μηνωίδης, ο Κωνσταντίνος Οικονόμου ο εξ Οικονόμων, ο Δημήτριος Παπαγιαννούσης, Ρήγας Φεραίος, ο Αλέξανδρος Τυρναβίτης, ο Λάμπρος Φωτιάδης, ο Αθανάσιος Ψαλίδας, και πλήθος κληρικών βόηθησαν στη διάσωση της γλώσσας μας, της εθνικής μας συνείδησης αλλά έθεσαν και τις βάσεις για την κατάκτηση γνώσεων και την τόνωση του μορφωτικού επιπέδου των Ελλήνων!

Η Πελοπόννησος βρέθηκε στο επίκεντρο της στήριξης της εθνικής μας, αλλά και της πολιτικής μας υπόστασης!

Και το πολιτικό DNA του Έλληνα μπήκε αμέσως σε δράση:

Από τη πρώτη κιόλας μέρα της κήρυξης της επανάστασης του 1821, την 25η Μαρτίου 1821, η συστάθηκε επαναστατική επιτροπή με το όνομα "Μεσσηνιακή Γερουσία" αποτελούμενη από οπλαρχηγούς και τους πιό ηλικιωμένους προκρίτους της περιοχής.

Δυό μήνες αργότερα, στη συνέλευση της Μονής των Καλτεζών (26 Μαΐου 1821), αποφασίσθηκε η σύσταση της «Γερουσίας όλου του Δήμου των επαρχιών της Πελοποννήσου», γνωστή ως «Γερουσία των Καλτετζών», ή «Πελοποννησιακή Γερουσία» και συντάχθηκε το πρώτο επίσημο έγγραφο του Ελληνικού Κράτους «Πατρίς», που φυλάσσεται στη Βουλή των Ελλήνων. 

Αυτή ήταν και η πρώτη Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων μετά την Άλωση! 

Έστω και αν συμμετείχαν μόνον προύχοντες και «αρχηγοί» και κληρικοί και όχι ο απλός λαός -κάτι που δεν ήταν εφικτό ούτως ή άλλως- τέθηκαν οι βάσεις δημοκρατικού πολιτεύματος!

Η προσπάθεια πολιτικής διοργάνωσης συνεχίστηκε και με τον Οργανισμό της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος (Μεσολόγγι, 9 Νοεμβρίου 1821), τη Συνέλευση των Σαλώνων (15-20 Νοεμβρίου 1821), που συνέταξε τη «Νομική Διάταξι της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος», ένα είδος Συντάγματος και θεσμοθέτησε τον Άρειο Πάγο ως μιάς μορφής 12-Μελούς Κυβερνητικής Επιτροπής, και το Προσωρινόν Πολίτευμα  (πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα του 1822) που υιοθετήθηκε από την Πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (1η Ιανουαρίου 1822). 

Στις 13 Απριλίου 1823, στο Άστρος, αναθεωρήθηκε το Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος, και ψηφίστηκε ο «Νόμος της Επιδαύρου» (δείχνοντας τη συνέχεια του νέου Συντάγματος με το προηγούμενο). Είχε 99 παραγράφους και έδινε το δικαίωμα της ιδιοκτησίας σε όλα τα άτομα που βρίσκονταν στην Ελλάδα, χωρίς περιορισμό στην ιθαγένειά τους. 

Το Σύνταγμα αυτό αντικαταστάθηκε το 1827 από το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος» που ψηφίστηκε στην Τροιζήνα, κατά τη διάρκεια της Γ' Εθνοσυνέλευσης. 

Ευχαριστώ!

Τιμή και ευγνωμοσύνη και δόξα σ´αυτούς για όλα όσα έκαναν για μας και για όλα αυτά που τους χρωστάμε!